Nieuwe opzet inzameling van e-waste
Gezamenlijke inzet producenten noodzakelijk voor behalen doelstellingen e-waste
Eind 2019 hebben 2.000 producenten van witgoed, ICT, audio- en visuele apparatuur, gereedschappen, armaturen en zonnepanelen de handen ineengeslagen en Stichting Organisatie Producentenverantwoordelijkheid E-waste Nederland (OPEN) opgericht. Deze producenten vertegenwoordigen circa 80 procent van de elektronicamarkt. Het doel van deze stichting zonder winstoogmerk is het voldoen aan de wettelijke inzameldoelstellingen en e-waste circulair te maken.
Om dat te bereiken is massa nodig: zowel qua inzet als qua financiering. Daarom heeft Stichting OPEN een Algemeen Verbindend Verklaring (AVV) aangevraagd. Een AVV zorgt dankzij krachtenbundeling voor de nodige coördinatie en onderlinge versterking en laat ruimte voor marktinitiatieven in de uitvoering. Stichting OPEN zal daarbij nauw samenwerken met ketenpartners. Op 15 september 2020 heeft Stientje van Veldhoven, staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat, een positief ontwerpbesluit afgegeven voor een AVV aan Stichting OPEN. Naar verwachting volgt begin 2021 een definitief besluit.
Aanpak versnippering
Met het grote aantal betrokken organisaties, de versnipperde verantwoordelijkheden en een ongelijk speelveld onder producenten is het in de huidigde situatie niet mogelijk de e-wastesector circulair te maken Hiervoor is strakke regie nodig en samenwerking met álle producenten voor een toekomstbestendig afvalbeheer van afgedankte apparaten, in lijn met de AVV-aanpak voor andere afvalstromen zoals verpakkingen, batterijen en lampen.Een Algemeen Verbindend Verklaring is noodzakelijk om
- alle krachten in de markt te bundelen;
- een gelijk speelveld te realiseren en freeriders uit te sluiten;
- cherry picking en een ‘race-to-the bottom’ te voorkomen;
- een stabiel en toekomstbestendig doelmatig afvalbeheer te realiseren.
Scheiding tussen regie en uitvoering
Stichting OPEN neemt in de nieuwe opzet de verantwoordelijkheid voor de inzameling en recycling van e-waste in heel Nederland op zich. Namens alle producenten voert de stichting de regie op het behalen van de doelstellingen op de meest effectieve en efficiënte manier. Namens alle producenten is zij gesprekspartner van de overheid.Het feitelijk transporteren, inzamelen, sorteren en recyclen van e-waste wordt door marktpartijen uitgevoerd. Een eigen inkooporganisatie sluit contracten met deze partijen in de vrije markt. Door deze strikte scheiding tussen regie door producenten en uitvoering door de markt wordt de mededinging versterkt met het oog op procesverbetering en innovatie.
Ketensamenwerking en SROI
Met een gezamenlijk Actieplan 65% en een gezamenlijk Onderzoek naar effectieve instrumenten kunnen producenten in co-creatie met de ketenpartners zoals gemeenten, kringloopbedrijven en retailorganisaties de inzameling op een hoger plan trekken. Dit vereist naast het intensiever gebruiken van de bestaande inzamelkanalen zeer waarschijnlijk ook het initiëren van nieuwe inzamelmethodieken. Hierbij wordt niet alleen gekeken naar de inzameling maar nadrukkelijk ook naar hoogwaardige vormen van product- en onderdelenhergebruik.Ook Social Return On Investment (SROI) blijft hierbij belangrijk en gewenst. Door actief te zijn op het snijvlak van twee belangrijke maatschappelijke thema’s als re-integratie van langdurig werklozen en duurzame recycling worden de hoge recyclingdoelstellingen gerealiseerd door de inzet van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt.
