Veel meer dan een afvalinzamelaar: Waardlanden wint Wecycle Award voor voorlichting en educatie over duurzaamheid

Les krijgen over verschillende soorten afval en grondstoffen, hergebruik en recycling. Leerlingen in Gorinchem, Hardinxveld-Giessendam, Molenlanden en Vijfheerenlanden weten er alles van. Publieke dienstverlener Waardlanden besteedt veel aandacht aan voorlichting en educatie over afval- en grondstofstromen – van jong tot oud – en sleept hiermee een Wecycle Award in de wacht. Wij spraken met educatiemedewerker Ozan Cimen en beleidsmedewerker Circulaire economie & bedrijfsleven Iris Keasberry.

Waardlanden is meer dan een afvalinzamelaar, trapt Ozan af. “Ja, het is onze belangrijkste taak om afval- en grondstoffen op te halen, maar de afgelopen jaren hebben we grote stappen gezet om gedragsverandering op het gebied van afval scheiden, verminderen en recycling in gang te zetten bij inwoners en bedrijven door middel van voorlichting – via milieucoaches in de buurt en een educatiemedewerker op scholen.” 

Recycletarief: van weerstand naar begrip

In drie gemeenten in de regio geldt sinds januari 2024 een recycletarief – waarbij de hoogte van de afvalstoffenheffing voor inwoners afhangt van de hoeveelheid restafval die de inwoner aanbiedt. “Met de milieupas bij de verzamelcontainer voor restafval betaal je per klepopening of per keer dat je de container voor restafval aan de straat zet”, legt Iris uit. 

Op het recycletarief wordt wisselend gereageerd. “Met name in het begin was er veel weerstand, maar dat zien we nu veranderen. Niet alleen vanwege de financiële prikkel: mensen begrijpen waarom het belangrijk is om te zorgen voor zo min mogelijk restafval en doen beter hun best om grondstoffen te scheiden”, vertelt Iris.   

Verandering dankzij educatie op scholen

Ozan is actief als educatiemedewerker op scholen. Waardlanden biedt scholen het programma ‘Afvalvrije scholen’ aan. “Leerlingen leren over het belang van minder afval, dat afval uit waardevolle grondstoffen bestaat, recycling en de noodzaak hiervan voor het milieu. Zo moedigen wij ze bijvoorbeeld aan om een broodtrommel en een herbruikbare beker mee naar school te nemen in plaats van plastic zakjes en pakjes drinken. Ook staat er op een deel van de scholen een Wecycle-inleverton voor batterijen.”

Daarnaast organiseert Waardlanden samen met een externe partij (Race Against Waste) de E-Waste Race. “Kinderen komen in actie door elektronisch afval te verzamelen uit de buurt en kapotte apparaten te (laten) repareren. Zo leren kinderen spelenderwijs alles over e-waste.”

Voor kinderen is afval en grondstoffen scheiden normaler en vanzelfsprekender dan voor hun ouders, merkt Ozan. “Kinderen gaan door ons programma thuis het gesprek aan over minder afval, beter scheiden en recyclen. Zo gaat het steeds meer leven en komt er ook bij volwassenen begrip voor. De aarde moet nog langer mee, ook voor toekomstige generaties.”

Ozan voert ook gesprekken met scholen als blijkt dat zij bovengemiddeld veel restafval produceren en geeft rondleidingen aan leerlingen en docenten op het Ecopark in Groot-Ammers. Daar zien zij met eigen ogen dat afval niet bestaat en dat je van grondstoffen nieuwe dingen kunt maken. “Wij geloven dat we zo indirect de ouders en verzorgers bereiken op een manier die veel beter werkt dan voorlichting gericht op volwassenen.” 

Dankzij de inspanningen van Waardlanden zijn er op dit moment 78 afvalvrije basisscholen in de regio, dat is al ruim 80%. “We hopen dat steeds meer scholen in de omgeving de stap zetten om ook afvalvrij te worden. We nodigen scholen dan ook actief uit om zich aan te sluiten bij de groeiende groep afvalvrije scholen, onder begeleiding van de educatiemedewerker.” 

Inmiddels is Waardlanden ook bij 12 middelbare scholen gestart met gastlessen, rondleidingen en acties rondom afval en grondstoffen, vertelt Ozan. “Dit programma gaan we de komende jaren intensiveren, zodat de educatie niet stopt na groep 8.” 

Bij sorteer- en bewerkingsbedrijf KoreNet, op hetzelfde bedrijventerrein waar het Ecopark is gevestigd, is in samenwerking met Stichting OPEN een inzamelpunt gekomen voor e-waste van bedrijven en scholen. Zij kunnen daar hun elektronisch afval inleveren voor recycling, zoals oude lampen, laptops en beeldschermen, digiborden en waterkokers. 

Sponsoring en inspiratie

Waardlanden hecht veel waarde aan duurzaamheid en sponsoren duurzame initiatieven, evenementen en ideële organisaties in de regio. Iris heeft de sponsorregeling opgezet en beoordeelt in hoeverre een initiatief aan de eisen voldoet. “Iedereen moet zich realiseren dat grondstoffen eindig zijn, daarom ondersteunen wij graag initiatieven die bijdragen aan deze bewustwording.” 

Iris en Ozan zijn verheugd de Wecycle Award voor Waardlanden in ontvangst te nemen. “We zijn erg blij met deze waardering, het is mooi dat onze inspanningen worden gezien. Hopelijk inspireert het andere afvalinzamelaars om ook in te zetten op voorlichting aan inwoners en educatie op scholen – dat maakt écht een verschil.”