Wekelijks belanden er maar liefst 140.000 afgedankte vapes in het restafval – dat zijn er zo’n 20.000 per dag en ruim 7 miljoen per jaar. Dit veroorzaakt brandgevaar, milieuschade en verlies van waardevolle grondstoffen. Aan de vooravond van een Kamerdebat over circulaire economie roept de Taskforce Batterijbranden het kabinet op om snel maatregelen te nemen.
Volgens cijfers van de taskforce verdwijnen wekelijks zo’n 140.000 vapes – elk met een lithiumbatterij – in het restafval. Zodra deze batterijen in een inzamelvoertuig met kraakpers voor huishoudelijk afval belanden en beschadigd raken, kunnen ze spontaan ontbranden. Dit leidt niet alleen tot gevaarlijke situaties voor medewerkers in de afvalsector, maar ook tot aanzienlijke economische en materiële schade. Bovendien gaan er jaarlijks duizenden kilo’s aan waardevolle grondstoffen verloren die onmisbaar zijn voor de productie van nieuwe apparaten en andere toepassingen.
Steven van Eijck, voorzitter van Stichting OPEN, benadrukt: “De enorme hoeveelheid vapes in het restafval vormt een directe bedreiging voor het milieu en de veiligheid van afvalmedewerkers. Bovendien leidt het tot verlies van waardevolle grondstoffen. Dit probleem vraagt om een gerichte aanpak. Het is cruciaal om snel inzamelpunten op te zetten en de illegale stroom van vapes aan te pakken om verdere schade te voorkomen.”
Een extra complicerende factor is dat er in Nederland meer vapes illegaal worden geïmporteerd dan legaal verkocht. Jaarlijks komen er naar schatting 20 tot 40 miljoen illegale vapes Nederland binnen. Dat is dus veel meer dan de 20 miljoen legale vapes die via de formele, gereguleerde vape-retailers verkocht worden.
De Taskforce pleit al langer voor actie en dringt er bij het kabinet op aan om werk te maken van de volgende maatregelen:
- Inzamelplicht voor retailers: vape-retailers moeten verplicht worden om afgedankte vapes in te nemen, ongeacht waar deze gekocht zijn. Dit vereist ook dat veilige inzameltonnen duidelijk zichtbaar in de winkels worden geplaatst.
- Versterking van het netwerk van inleverpunten en betere communicatie: consumenten moeten weten waar zij vapes kunnen inleveren. Om een landelijk dekkend netwerk van inleverpunten te realiseren, moet de lijst met geregistreerde vape-retailers openbaar worden gemaakt.
- Handhaving tegen illegale import: naar schatting zijn jaarlijks 20 tot 40 miljoen vapes illegaal in Nederland in omloop. De taskforce pleit voor een forse uitbreiding van de capaciteit om deze illegale import aan te pakken.
- Financiële prikkel, zoals bijvoorbeeld een retourpremie, voor het correct inleveren van afgedankte vapes: na invoering van een registratie- en inzamelplicht kan het inzamelsysteem verder verbeterd worden door een financiële prikkel te koppelen aan het correct afdanken van een vape.
Een samenwerkingsverband van BRBS Recycling, NRF, NVRD, Stichting OPEN, TLN en de Vereniging Afvalbedrijven.
